Zwangerschap
Wanneer de maandstonden uitblijven, is er kans dat er een baby’tje op komst is! Door de grote hoeveelheid hormonen die door je lichaam stromen, kan dit verschillende kwaaltjes met zich mee brengen. Om zeker te zijn dat je zwanger bent, doet je best een test. Deze kan je thuis uitvoeren, al enkele dagen voor de verwachte menstruatie (met bijvoorbeeld Predictor Early of Life test). Andere tests zoals Clearblue Digital geven zelfs al aan hoeveel weken je zwanger bent.
Om zwanger te worden moet er geslachtsgemeenschap gebeuren tijdens de ovulatie. De meest vruchtbare dagen kan je vaststellen met een ovulatietest. Deze urinetest meet de hoeveelheid LH (luteïniserend hormoon). Wanneer de test positief is, volgt de ovulatie binnen de 24 à 36 uur. Een voorbeeld van zulke tests is de Clearblue Digital Ovulatie test. Een zwangerschap duurt ongeveer 41 weken en gaat gepaard met grote lichamelijke en hormonale veranderingen!
Wat zijn de eerste symptomen van een zwangerschap?
Deze verschillen natuurlijk van vrouw tot vrouw. Het eerste herkenbare symptoom bij een regelmatige cyclus is natuurlijk een gemiste menstruatie. Er kan echter nog een lichte bloeding of spotting optreden rond het tijdstip van de menstruatie. Wanneer je cyclus niet regelmatig is, kan je eerst andere symptomen ondervinden:
• Vermoeidheid en stemmingswisselingen: door een stijging in hormonen (progesteron) kan vermoeidheid optreden in de eerste twee weken weken. Doe het rustiger aan in deze periode en neem minder hooi op je vork. De vermoeidheid is erger in het eerste trimester, daarna gaat het vaak beter. Let erop dat je geen ijzertekort oploopt. De dokter kan je dan een geneesmiddel of een supplement aanbevelen zoals Bio Fer. Ook hoofdpijn en een verlaagde bloeddruk kunnen optreden tijdens de zwangerschap.
• Misselijkheid: ongeveer 30 tot 50% van de vrouwen heeft last van zwangerschapsmisselijkheid, deze kan niet alleen ’s ochtends optreden, maar ook in de loop van de dag. Deze misselijkheid kan starten vanaf de tweede zwangerschapsweek, en gaat over tegen de zestiende week. Het is te wijten aan de zwangerschapshormonen oestrogeen en hCG (Humaan choriongonadotrofine). Rond de 12e en de 14e week zullen de hormonen stabiliseren en neemt de misselijkheid af. In sommige gevallen kan dit gedurende de hele zwangerschap een kwaal zijn. Indien de misselijkheid ernstiger wordt is het nodig om de arts te raadplegen. Let er ook op dat je niet uitdroogt!
Tips om misselijkheid te behandelen zijn:
◦ Innemen van gembertabletjes zoals Antimetil
◦ Soms wordt een medicament gegeven op basis van een antihistaminicum; Postafene.
◦ Steeds lichte kleine maaltijden nuttigen
◦ Gekruid en vettig voedsel vermijden. Koud voedsel krijgt de voorkeur, omdat dit minder geurt.
◦ De hele dag door voldoende drinken en natuurlijk is rust essentieel!
Alarmerende klachten zijn:
◦ Misselijkheid en braken tijdens de tweede helft van de zwangerschap.
◦ Plasproblemen, verdonkerde urine, weinig plassen en eiwitten in de urine
◦ Buikpijn hoog in de buik (maag en lever)
◦ Vochtophoping
◦ Verhoogde bloeddruk na de 20ste zwangerschapsweek
• Verandering in de borsten: Je borsten kunnen groter worden en zacht of uiterst gevoelig worden. De aders op je borsten kunnen zichtbaarder worden en de tepels kunnen donkerder en groter worden. De borsten worden groter omdat ze zich klaar maken voor de melkproductie. Draag een comfortabele beha, wanneer de pijn niet te verdragen val, kan je paracetamol innemen. Best kan je de borsten masseren onder de douche en insmeren met een hydraterende crème.
• Meer naar toilet gaan: 6 tot 8 weken na de verwekking, is het mogelijk dat je vaker moet plassen. Dit komt doordat je baarmoeder groter wordt en op je blaas drukt. Aan het einde van het eerste trimester gaat de uterus meer omhoog in de buikholte, wat de druk wat van je blaas wegneemt.
• Krampen, hoofdpijn en stemmingswisselingen
• Veranderde smaak: afkeer van bepaald voedsel of juist trek in sommige etenswaren kunnen een aanwijzing zijn voor zwangerschap.
Behalve de gekende misselijkheid, die hierboven al werd aangehaald, zijn er nóg andere kleine en grote ongemakken bij zwangerschap:
• Constipatie: de darm wordt door hormonen minder actief, waardoor de transit trager wordt. Veel water drinken en vezels eten zijn natuurlijke remedies. Soms is het echter nodig een zacht laxerend middel in te nemen zoals bvb Movicol. Dit maakt de stoelgang volumineuzer en zal op die manier de transit bevorderen.
• Aambeien: Door de bemoeilijkte stoelgang, erfelijke factoren, en de toegenomen druk op de ingewanden, kunnen de aders rond de anus uitzetten. Deze lastige kwaal kan je verlichten door een crème toe te passen (bvb Cose-Anal) of door lokaal verkoeling te bieden (ice-packs, Cose-Anal Cooling gel, HemoClin spray,..) Soms worden ook middelen ingenomen om de vaatwand te versterken, zoals Daflon, Venoruton.
• Urineproblemen: Doordat de baarmoeder druk uitoefent op de blaas, voel je de drang om te plassen. Ga zeker niet minder drinken. Controleer of je misschien een urineweginfectie hebt opgelopen. Cranberry preparaten kunnen preventief helpen (Uricran comfort).
• Vaginale infecties: ontregelde hormoonbalans kan ook het immuunsysteem verstoren. De vaginale flora is hier zeer gevoelig voor en er is dus meer kans op schimmelinfecties. Raadpleeg je gynaecoloog voor sluitend advies. Een candida infectie zal niets aan de foetus toebrengen, maar kan wel tijdens de bevalling overgebracht worden. Daarom is het nodig deze te bestrijden. Vaak wordt een ovule of een vaginale crème (Gyno daktarin) gebruikt om de infectie te bestrijden.
Een goede hygiëne moet ook voldoende aandacht krijgen. Gebruik geen agressieve alkalische zepen in je intieme zone, deze zullen de flora verstoren. Gebruik liever pH-neutrale producten, maar overdrijf er zeker niet mee en gebruik ze niet als vaginale douche. Veeg je schoon van voor naar achter, om een blaasontsteking te voorkomen! Draag geen te nauw aansluitende slips of broeken. Eventueel kan je probiotica nemen voor de flora te ondersteunen. Progyn bijvoorbeeld, bevat lactobacillen die ervoor zorgen dat het vaginale ecosysteem beschermd wordt en gaat de groei van schadelijke micro-organismen tegen.
• Brandend maagzuur: De stijging in progesteron kan ervoor zorgen dat de spier die de maag afsluit minder goed gaat werken. Ook door de druk van de baarmoeder op de omliggende organen kan dit voor oprispingen zorgen. Spreid je maaltijden zodat je geen lege maag hebt, en eet zeker niet te zwaar. Verminder de inname van pikant voedsel, koolzuurhoudende dranken en koffie. Soms kan de inname van een tabletje (Gaviscon, of Riopan siroop) soelaas brengen.
• Gezwollen en pijnlijke benen: Vaak komen veneuze problemen voor omdat de bloedcirculatie verstoord is door de hormonen. Het bloedvolume stijgt met 30% zodat de foetus voldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgt. Ook erfelijke factoren spelen een rol. Er bestaan echter wel middeltjes om deze lastige kwaal te verlichten en het ontstaan van spataders te verminderen.
Enkele aanbevelingen:
◦ Elke dag voldoende rondwandelen
◦ Vermijd lang rechtstaan
◦ Vermijd te warme baden of douches, de aders zullen hierdoor meer uitzetten!
◦ Slaap met je benen omhoog, zodat het bloed beter terugvloeit.
Wanneer dit toch nog niet voldoende is, kunnen steukousen zoals jobst, tovarix, of venotrope medicatie (Daflon, Venoruton) verlichting bieden. Er bestaan ook afkoelende crèmes bvb Antistax gel die de benen kunnen verfrissen en zo het drukgevoel wegnemen.
• Buikpijn en pijn in het bekken: deze kan optreden gedurende de hele zwangerschap, maar meer uitgesproken zijn in de laatste maanden, omdat je bolle buik zorgt voor meer gewicht en je zwaartepunt zal verschuiven naar voor. Je krijgt een holle rug. Belangrijk is om voldoende te bewegen om de rug gezond te houden . Neem beweegpauzes als je lang moet zitten en zit pauzes als je lang moet rechtstaan. Regelmatig veranderen van houding zorgt voor een wisselende belasting van de rug. Draag geen hoge hakken en gebruik kussentjes bij het slapen, russen de knieën of eronder.
De bekkenpijn ontstaat doordat het lichaam zich klaar maakt voor de bevalling. De ligamenten komen losser te zitten en dus kunnen je bekken en staartbeentje makkelijker verschuiven. Hierdoor raken ze aan de omliggende zenuwen, waardoor er pijn kan optreden in de schaamstreek of ter hoogte van het staartbeentje. Vooral bij het starten van een beweging krijg je last (starterspijn genoemd). De kinesist kan je helpen met spierversterkende oefeningen. Massage en kersenpittenkussentjes kunnen verlichting bieden.
• Mondverzorging: de hormonen geven ook meer kans op tandvleesontstekingen. Pijn, bloedend tandvlees of zelfs verschuiving van de tanden zijn symptomen die kunnen optreden. Ook het braken en de verandering in voedsel kunnen meer kans geven op cariës. Een goede mondhygiëne is van belang, want tandartsen stellen grotere ingrepen liever uit tot na de bevalling. Er zijn ook veel pijnstillers afgeraden tijdens de zwangerschap! Denk maar aan aspirine, ibuprofen. Wanneer er pijn is, beperk je dan tot paracetamol.
• Specifieke huidverzorging tijdens de zwangerschap: Door hormonale veranderingen en door het uitzetten van het lichaam, wordt de huid tijdens de zwangerschap meer belast. Dit kan moeilijk uitwisbare of blijvende sporen veroorzaken.
◦ Zwangerschapsstriemen: door het uitzetten van het lichaam maar ook door de hormonen, kunnen er zich striemen ontwikkelen op je buik, boezem, dijen, heupen en bips. In het begin zijn ze roze en licht gezwollen, daarna worden ze wit van kleur.
Je kan ze voorkomen door te letten op je gewicht. Probeer niet meer dan 12 kilo aan te komen tijdens je negen maand. Voldoende beweging en smeren is de boodschap! Vette hypoallergene crèmes zoals Remederm lichaamscrème of Lierac Phytolastil, Vichy anti-striemen,… worden vaak gebruikt. Masseer deze regio’s dagelijks goed!
◦ Pas op met de zon! Blootstelling aan het zon kan een zwangerschapsmasker of chloasma veroorzaken,vooral in het tweede en derde trimester. Dit zijn donkere vlekken op het voorhoofd, neus en kin. Door de verhoogde hormoonproductie, wordt er meer melanine aangemaakt. Scherm je gezicht af door een hoed te dragen en smeer je goed in met een hoge factor bijvoorbeeld La Roche Posay Fluide 50+. Meestal verdwijnt het zwangerschapsmasker 6 maand na de bevalling. Indien er toch nog sporen zijn, kan je een depigmenterende crème gebruiken zoals La roche posay pigmenclar.
Supplementen bij zwangerschap
Het is van belang essentiële bouwstoffen op te nemen voor de ontwikkeling van de foetus, een gevarieerde voeding is hierbij uiterst belangrijk. Om zeker alle nutritionele behoeften te dekken, worden er ook specifieke vitaminen aanbevolen tijdens de zwangerschap. Een voorbeeld van zo’n preparaat is Omnibionta Pronatal, deze zorgt voor een dagelijkse supplementatie in de juiste hoeveelheden.
• Foliumzuur (vitamine B9) en Thiamine (vitamine B1):
Vitamines B spelen een rol in de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel. Foliumzuur wordt best voor de conceptie ingenomen, in een dosis van 400µg per dag (bijvoorbeeld Folavit 0,4mg). Van nature uit is foliumzuur te vinden in groene groenten, peulvruchten, banaan, rood fruit.
• IJzer:
Omdat er in deze periode voldoende rode bloedlichaampjes aangemaakt moeten worden, is de nood aan ijzer verhoogd. Zo eert je best 1 à 2 x per week rood vlees om de kans op bloedarmoede te verminderen. Om de opname in het lichaam te bevorderen, kan je dit combineren met de inname van vitamine C (50 à 250 mg per dag). Deze laatste vitamine is nodig voor een goede kwaliteit van de placenta en de membranen.
• Jodium:
Dit mineraal speelt ook een rol in de hersenontwikkeling van de foetus. Kabeljauw, zalm en schelvis zijn vissen die veel jodium bevatten.
• Omega 3 vetzuren:
Deze zitten van nature uit in vette vissoorten ( haring, makreel, sardines, zalm, tonijn,..) en zorgen voor een betere hersenontwikkeling en gezichtsontwikkeling bij de foetus. Hierbij speelt vooral DHA (docosahexaeenzuur) een rol, in een dagelijkse inname van 200mg per dag. Omnibionta heeft een supplement op de markt die vitaminen aanvult met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid DHA.
• Vitamine D en calcium:
Voor de goede ontwikkeling van botten en een goede gezondheid is het belangrijk een goede vitamine D status te hebben. Dit wordt beste gesupplementeerd in de maanden met een ‘R’ (vanaf september), en ook in het laatste trimester van de zwangerschap. Het eten van voldoende zuivelproducten is eveneens van belang voor de skeletbouw.
Opgepast!
Voor alcohol geldt tijdens de zwangerschap een nultolerantie, het kan vroeggeboorte veroorzaken, een groeiachterstand en mentale handicaps teweeg brengen (foetale alcohol syndroom). De kans op een miskraam verhoogt eveneens. Ook tabak is toxisch voor de foetus!
Te veel vitamine A geeft een grotere kans op aangeboren afwijkingen. Producten die met mate geconsumeerd moeten worden tijdens de zwangerschap zijn leverproducten, eieren, boter en margarine.
Let op de symptomen van een zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie). Dit treedt doorgaans op in de tweede helft van de zwangerschap. Hierbij is er een hoge bloeddruk en eiwitten in de urine. Het kan de kans op een vroeggeboorte laten toenemen. Als het niet tijdig behandeld wordt, kan het ontwikkelen tot eclampsie (stuipen), waarbij de gevolgen voor moeder en kind ernstig kunnen zijn! De moeder kan een hersenbloeding of een hersenoedeem krijgen, nierfalen ontwikkelen of zelfs sterven. Risicofactoren zijn een hoge bloeddruk voor de bevalling, meerlingzwangerschap, een eerste bevalling of een zwangerschap op latere leeftijd. Ook wanneer ze zwaarlijvigheid is of nierproblemen is het risico toegenomen. De meest voorkomende alarmsymptomen voor pre-eclampsie zijn: oogproblemen (vlekjes zien), hoofdpijn, oorsuizen, vermoeidheid, gezwollen oogleden, gewichtstoename, oedeem op de enkels en aan de handen.
Let op voor ziektes zoals toxoplasmose, cytomegalovirus en rode hond. Deze kunnen ernstige groeiachterstanden en misvormingen veroorzaken bij de foetus. Om toxoplasmose te voorkomen blijf je best uit de buurt van katten en de kattenbak. Eet goed doorbakken vlees, vermijd rauw vlees en was groeten en fruit grondig voor je ze eet. Wanneer je in de tuin werkt draai je best handschoenen. Het cytomegalovirus wordt overgedragen door speeksel en urine van jonge kinderen dus daarom gebruik je best niet hetzelfde bestek als je kind.
Stel niet-noodzakelijke reizen naar gebieden waar het zikavirus heerst zeker uit. Dit virus wordt overgedragen door de Aedes mug, die niet in Europa voorkomt. Een infectie met het virus tijdens de zwangerschap geeft kans op afwijkingen bij het kind, waaronder microencefalie (een te kleine schedel)
Vanaf de vierde zwangerschapsmaand komt de beste periode; je voelt je beter, je bent verlost van je misselijkheid en je buik is nog niet zo rond dat hij je stoort. Je huid en haar straalt, en je voelt de aanwezigheid van je baby in je buik. Vanaf de zesde maand komt wordt de buik snel ronder en groeit je baby snel. Luister naar je lichaam en neem indien nodig wat gas terug.
Wat mee te nemen naar de kraamkliniek?
Je kan je best voorbereiden, zo hoef je je nergens zorgen over te maken wanneer de belangrijke dag is aangebroken! Je tas bevat een nachtjapon, ruim T-shirt en een pyjamavest. Neem pantoffels mee voor meer comfort wanneer je rondwandelt bij het opvangen van je weeën. Je kan een verfrissende verstuiver meenemen (zoals Vichy Eau Thermale) en vergeet je partner niet! Neem voor hem koekjes en water mee. Het fototoestel staat gereed en voor je baby neem je een hemdje en pyjama, mutsje, sokjes, dekentje en luier mee!
Administratief vergeet je best je identiteitskaart niet, de bloedgroepkaart en trouwboekje.
Voedingsbeha’s, borstkompressen, katoenen ondergoed, grote maandverbanden mogen niet ontbreken. Toiletgerief (tandenborstel, tandpasta, deodorant, parfum,dagcrème en zachte zeep) en je eigen medicatie mag je niet vergeten!
Laat de stress thuis! Als je toch iets zou vergeten zal je familie of je vrienden dit wel oplossen! Ondanks de gezonde angst, zal de baby zich meteen helemaal thuis voelen in je warme armen.